Kaynak Makinesi
Bir makine tipi olan kaynak makinesi, kaynak işleminin yapılabilmesi için önemli olan mekanik ve elektronik teçhizat özelliklerine sahip bir üründür. Gelişen teknoloji ile birlikte kaynak makinesinde şarjlı olma özelliğine sahip kaynak makineleri bile üretilmiştir. Kaynak işlemi sırasında büyük kolaylık sağlayan bu makineleri kullanabilmek için elektrik konusunda belli bir bilgimizin olması işlemin başarılı bir şekilde sonuçlanması adına büyük önem taşır.
Kaynak Makinesi Nedir?
Metal iş endüstrisi içinde büyük bir öneme sahip olan kaynak makineleri elektrik akımının verdiği ısıdan yararlanarak metaller ve alaşımları birleştirerek birbirine kaynatır. Isının etkisi ile birlikte eritilen benzer yapıdaki bir veya daha fazla metalin birbirine kalıcı bir şekilde birleştirilmesi işlemine kaynak denir.
Bu işlemi yapan makinelerde kaynak makinesi olarak adlandırılır. Günümüzde kaynak işlemi gemi, inşaat, köprü gibi yüksek yapılarda kullanılabilmektedir. Özellikle maddi anlamda tasarruf ve kısa sürede tamamlanan büyük işler sayesinde büyük kolaylık sağlayan niteliklere sahiptir.
Kaynak işlemi birçok alanda yapılabildiği için kaynak çeşitleri de oldukça fazladır. Örtülü elektrot ark kaynak, toz altı kaynağı, enerji ve ışın kaynakları, gaz altı kaynağı, elektrik direnç kaynağı ve daha pek çok kaynak çeşidi mevcuttur.
Kaynak Makinesi Sınıflandırması
Kaynak makineleri kaynak akımını sağlayan özellikte oluşturulmuştur. Makine kaynak akımını, elektrik tesisatından aldığı elektrik enerjisini kaynak arkını sürekli kılacak gerilim ve şiddete dönüştürerek sağlar. Kaynak makinesi alternatif akımı doğru akıma dönüştürme görevi üstlenir. Bunu yaparken iki metot vardır.
Birincisi elektrik şebekesinin sunmuş olduğu alternatif akımdan yararlanır. İkincisi kendi bünyesi içinde yer alan donanımdan yararlanır. Kaynak makineleri bu açıdan ikiye ayrılır. Bunlar doğru akım kaynak makineleri ve alternatif akım kaynak makineleri. Özellikleri ve kaynak akımının değerlendirilmesi açısından farkları mevcuttur.
Doğru Akım Kaynak Makineleri
Kaynak jeneratörleri ve kaynak redresörleri doğru akım veren kaynak makineleri olarak kullanılmaktadır.
Doğru akım veren makinelerin alternatif akım kaynak makinelerine göre genel avantajları şunlardır:
- Düşük akım şiddetlerine ulaşım oldukça kolaydır.
- Doğru akım ile bütün elektrot türlerinin kullanılması mümkündür.
- Arkın istenilen düzeyde tutuşturulması daha basittir.
- Kısa ark boyu ile sürekli çalışmak mümkündür.
- Düşük akım şiddetlerinde kaynak yapmak mümkündür.
- Zor konuda yer alan tavan ve dik kaynak gibi durumları başarılı bir şekilde sonuçlandırmak kolaydır.
- Ark oluşumu esnasında meydana gelen sıçramalar ve oluşabilecek tehlikeler daha azdır.
Doğru akım kaynak makineleri ince çaplı elektrotlar ile yapılan işlem başarılı bir şekilde sonuçlandırılır. Ayrıca ince kesitli parçalara sahip olması sayesinde yapılan kaynak işlemi sorunsuz bir şekilde sonuçlandırılabilmektedir.
Alternatif Akım Kaynak Makineleri
Transformatör olarak adlandırılan alternatif akım veren makineler satın alma maliyeti açısından doğru akım veren kaynak makinelerine oranla daha avantajlıdır. Alternatif akım veren makinelerin en dikkat çeken özelliklerinden bir tanesi ise ark üflemesi alternatif akım bünyesinde çok nadir olarak sorun oluşturmasıdır. Ayrıca kalın kesitli parçalar sayesinde alternatif akımda rahatlıkla kaynak yapılması kolaylaşmış olur.
Kaynak Makinesi Kullanırken Alınması Gereken Güvenlik Önlemleri
Kaynak işlemleri kapalı ve açık alanlarda, su altında, uzay boşluğunda gibi çok çeşitli alanlarda uygulanabilmektedir. Farklı birçok malzemenin birleştirilmesi amacıyla kullanılan kaynak işlemi kullanıldığı alana göre farklı özellikler taşımaktadır. Kaynak işlemi yapımı sırasında birçok tehlike mevcuttur. Bunun için mutlaka gereken önlemlerin alınması gerekmektedir.
Önlemler alınmadığı takdirde kaynak işlemi yapım sırasında orada bulunan kişilerde pek çok sağlık problemi oluşabilmektedir. Gözün hasar görmesi, korkudan bayılma, yanma gibi birçok sağlık sorunu yaşanabilir. Bu olumsuzluklar ile karşılaşmamak adına kaynak işlemi yaparken çevreye yayılan serpintilerden korunmak için öncelikle yüz ve göz bölgesini saklamak gerekir.
Kaynak maskesi takılmadan kaynak işleminin gerçekleştirilmemesi büyük bir öneme sahiptir. Ayrıca kaynak işleminin yapıldığı alan içinde alev alabilecek maddeler var ise bunlar mutlaka kaynak çevresinden uzaklaştırılmalıdır. Herhangi bir yangın sorunun oluşmaması açısından bu önemli bir durumdur. Kaynak işlemi yapılırken mutlaka iş önlüğü giyilerek tedbir alınmalıdır.
Ayrıca mutlaka maske takılmalıdır. Kaynak kabloları açılmalı ve parçaya uygun elektrot çapı belirlenmelidir. Ayrıca elektrot çapına göre amper ayarı yapılmalıdır. Kaynak işlemi ve kaynak makinesi kullanımı mutlaka deneyim sahibi ve iş güvenliği kurallarının bilincinde olan kişiler tarafından gerçekleştirilmelidir.
